… dành cho những người mới tập làm blog …
Người viết blog (để đăng trong Blogspot) thường dùng WORD vì họ có thể điều chỉnh bài viết dễ dàng đến độ hoàn hảo, trước khi copy và đưa lên blog. Cách này tiện lợi hơn cách viết và điều chỉnh trực tiếp trên blog vì các lý do sau đây:
1.
WORD
có nhiều fonts, màu và cỡ chữ; mời xem ribbon Home => Font;
3.
Viết
theo dạng superscript và subscript dễ dàng trong WORD, thí dụ e23, xn;
4. Table,
layout và hyperlinks trong WORD được duy trì sau khi copy/paste vào blog; mời
xem ribbon Insert => Tables, Page
Layout, Links.
Tuy nhiên, khi làm blog theo dạng Compose người dùng WORD không thể copy/paste vào blog một số chức năng, thí dụ như:
(1) Pictures;
(2) Equation;
(3) Text box;
Để khắc phục khó khăn (1) người làm blog phải thượng tải hình lên blog để hình có URL riêng; sau đó ghép hình vào bài. Để khắc phục khó khăn (2) người làm blog phải save
equation dưới dạng image (mời xem Phụ Lục 1). Muốn biết cách nối kết trong cùng trang (internal hyperlink), mời xem Phụ Lục 2. Để khắc phục khó khăn (3) người làm blog cần dùng HTML <table> để tạo text box (mời xem Phụ Lục 3).
Những điều khác cần biết
WORD formating
Khi copy/paste text trong WORD vào blog, formatting trong WORD được chuyển đi dưới dạng HTML (trừ phi người sử dụng chọn “Paste as plain text”) như trong thí dụ sau đây:
·
copy
Người
Việt ở Canada phần
lớn tập trung ở các thành phố lớn(*)
(*) Montréal, Toronto, Vancouver
và paste vào blog dưới dạng “Paste as plain text”, trang blog sẽ hiển thị như sau:
Người Việt ở Canada phần lớn tập trung ở các thành phố lớn(*)
(*) Montréal, Toronto, Vancouver
Hai hàng phía trên không có formatting của WORD (thí dụ như text center, highlighting, font type, font size, font colour, bold, underline); các chữ hiện ra theo default setting trong blog.
Người
Việt ở Canada phần
lớn tập trung ở các thành phố lớn(*)
(*) Montréal, Toronto, Vancouver
WORD formatting được giữ nguyên (kể cả text center), ngoại trừ chữ Vancouver (font Roboto trong bản gốc) hiện ra dưới dạng Vancouver (font Times New Roman trong bản sao) vì blogspot không có font Roboto. Muốn chữ Vancouver hiện ra theo font Roboto, người làm blog phải chọn edit bằng HTML và gắn code sau đây
<link href="https://fonts.googleapis.com/css?family=Roboto&display=swap" rel="stylesheet"></link>
vào hàng đầu tiên của bài.
Đọc đến đây có lẽ người đọc đã nhận thấy sự cần thiết của edit dưới dạng HTML.
<link href="https://fonts.googleapis.com/css?family=Roboto&display=swap" rel="stylesheet"></link>
vào hàng đầu tiên của bài.
Đọc đến đây có lẽ người đọc đã nhận thấy sự cần thiết của edit dưới dạng HTML.
Ghép hình trong WORD và trong Blogspot
WORD không cho phép ghép hình ảnh theo dạng dynamic như animation. Nếu gắn hình theo dạng dynamic vào WORD, hình sẽ biến thành dạng static. Thí dụ như hình “laughing snoopy.gif” ở bên dưới thuộc loại animation.
Nếu gắn hình này trong WORD, hình này sẽ hiện
lên như sau
Muốn gắn hình này vào blog, hãy thượng tải hình lên blog để có 1 URL riêng – thí dụ như
Sau đó chỉ cần "Insert image" hình này vào blog.
Ghép video trong Blogspot
WORD không cho phép ghép video; nhưng ghép video vào blog là chuyện dễ dàng.
1. Video trên YouTube
Thí dụ như phim Lạc Giữa Đảo Hoang trên YouTube có URL https://www.youtube.com/watch?v=LU02WLqL33k. Muốn gắn phim này trong blog, hãy right-click vào video và chọn “Copy embed code” và paste vào blog (theo dạng edit bằng HTML)
<iframe width="600"
height="256"
src="https://www.youtube.com/embed/LU02WLqL33k"
frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media;
gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe>
Width và height của video có thể điều chỉnh tùy theo ý thích của người làm blog.
Width và height của video có thể điều chỉnh tùy theo ý thích của người làm blog.
2. Video trong trang mạng
Các việc liên quan đến "sở hữu trí tuệ" (Intellectual Property)
Trong mục "Video cá nhân" ở phía trên, nguồn gốc của file "video cá nhân.mp4" đã bị xoá. Trên lý thuyết, người có chủ quyền của clip này (Kyo York) có thể kiện chúng ta vì đã "đạo" hình - ăn cắp đem về làm của riêng, và không nói gì đến chủ quyền!
Tương tự như vậy, hình “laughing snoopy.gif” đã được lấy từ trên mạng; nhưng trang blog này đã không hề nói đến xuất xứ và người chủ của tấm hình này. Đây là việc làm trái phép và chúng tôi cố tình làm như vậy để nói rõ vấn đề chủ quyền dưới đây.
Người ta có thể dùng Google Image search để tìm tung tích của tấm hình này, và sẽ thấy 1 tấm hình tương tự như vậy, nhưng dưới dạng .JPG với tên "Dance Cartoon Sticker By Peanuts for IOS & Android | GIPHY". Khi dùng Google để tìm thêm chi tiết, Google sẽ dẫn đến URL sau đây
https://giphy.com/stickers/peanuts-apollo11-moonlanding-snoopyinspace-daOM5veK5Mwasb5TLY với nhiều chi tiết hơn, nhất là có thêm chi tiết về bản quyền © Peanuts Worldwide LLC.
Phụ Lục 1
Thí dụ như trang How to Convert Video in 150 Formats Quickly
https://videoconverter.iskysoft.com/video-tips/what-is-mp4.html có 1 video như dưới đây.
Vào link ở phía trên, chọn "View page source", tìm "iframe"; copy và gắn code dưới đây (theo dạng edit bằng HTML)
<iframe src="https://www.facebook.com/plugins/video.php?href=https%3A%2F%2Fwww.facebook.com%2Fiskysoft%2Fvideos%2F1918025274970311%2F&show_text=0&width=560" width="560" height="315" style="border:none;overflow:hidden;" scrolling="no" frameborder="0" allowtransparency="true" allowfullscreen true"> </iframe>
3. Video cá nhân
Có 2 cách: (a) trực tiếp; hoặc (b) gián tiếp.
Thí dụ: Dùng https://www.y2mate.com/en19 hạ tải trang YouTube HELLO VIETNAM - KYO YORK https://www.youtube.com/watch?v=ZSlk3V1jPwQ vào máy tính cá nhân, save dưới tên "video cá nhân.mp4" (dùng 240p resolution để giảm thiểu dung lượng bộ nhớ; hình sẽ không được sắc như trong bản gốc, nhưng bù lại thượng/hạ tải sẽ được mau chóng).
(a) Trực tiếp: thượng tải "video cá nhân.mp4" lên blog và dùng "Insert a video" để ghép vào blog.
(b) Gián tiếp: thượng tải "video cá nhân.mp4" lên Google Drive (hoặc Dropbox, Box,..), share file và chuyển video file vào blog.
Thí dụ như trong Google Drive, file này có tên https://drive.google.com/file/d/15Wbia03DJRomJJR_cr2qsHgTJQqLg-78/view?usp=sharing.
Gắn code dưới đây vào blog
<iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="360" src="https://drive.google.com/file/d/15Wbia03DJRomJJR_cr2qsHgTJQqLg-78/preview" width="480"></iframe>
https://videoconverter.iskysoft.com/video-tips/what-is-mp4.html có 1 video như dưới đây.
Vào link ở phía trên, chọn "View page source", tìm "iframe"; copy và gắn code dưới đây (theo dạng edit bằng HTML)
<iframe src="https://www.facebook.com/plugins/video.php?href=https%3A%2F%2Fwww.facebook.com%2Fiskysoft%2Fvideos%2F1918025274970311%2F&show_text=0&width=560" width="560" height="315" style="border:none;overflow:hidden;" scrolling="no" frameborder="0" allowtransparency="true" allowfullscreen true"> </iframe>
3. Video cá nhân
Có 2 cách: (a) trực tiếp; hoặc (b) gián tiếp.
Thí dụ: Dùng https://www.y2mate.com/en19 hạ tải trang YouTube HELLO VIETNAM - KYO YORK https://www.youtube.com/watch?v=ZSlk3V1jPwQ vào máy tính cá nhân, save dưới tên "video cá nhân.mp4" (dùng 240p resolution để giảm thiểu dung lượng bộ nhớ; hình sẽ không được sắc như trong bản gốc, nhưng bù lại thượng/hạ tải sẽ được mau chóng).
(a) Trực tiếp: thượng tải "video cá nhân.mp4" lên blog và dùng "Insert a video" để ghép vào blog.
(b) Gián tiếp: thượng tải "video cá nhân.mp4" lên Google Drive (hoặc Dropbox, Box,..), share file và chuyển video file vào blog.
Thí dụ như trong Google Drive, file này có tên https://drive.google.com/file/d/15Wbia03DJRomJJR_cr2qsHgTJQqLg-78/view?usp=sharing.
Gắn code dưới đây vào blog
<iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="360" src="https://drive.google.com/file/d/15Wbia03DJRomJJR_cr2qsHgTJQqLg-78/preview" width="480"></iframe>
Các việc liên quan đến "sở hữu trí tuệ" (Intellectual Property)
Trong mục "Video cá nhân" ở phía trên, nguồn gốc của file "video cá nhân.mp4" đã bị xoá. Trên lý thuyết, người có chủ quyền của clip này (Kyo York) có thể kiện chúng ta vì đã "đạo" hình - ăn cắp đem về làm của riêng, và không nói gì đến chủ quyền!
Tương tự như vậy, hình “laughing snoopy.gif” đã được lấy từ trên mạng; nhưng trang blog này đã không hề nói đến xuất xứ và người chủ của tấm hình này. Đây là việc làm trái phép và chúng tôi cố tình làm như vậy để nói rõ vấn đề chủ quyền dưới đây.
Người ta có thể dùng Google Image search để tìm tung tích của tấm hình này, và sẽ thấy 1 tấm hình tương tự như vậy, nhưng dưới dạng .JPG với tên "Dance Cartoon Sticker By Peanuts for IOS & Android | GIPHY". Khi dùng Google để tìm thêm chi tiết, Google sẽ dẫn đến URL sau đây
https://giphy.com/stickers/peanuts-apollo11-moonlanding-snoopyinspace-daOM5veK5Mwasb5TLY với nhiều chi tiết hơn, nhất là có thêm chi tiết về bản quyền © Peanuts Worldwide LLC.
Nếu làm đúng phép, chúng tôi đã phải xin phép Peanuts Worldwide LLC trước khi ghép hình “laughing snoopy.gif” vào trang blog này. Nếu không có phép của họ và nếu họ khám phá rằng chúng tôi đăng hình mà không có phép của họ, họ có quyền yêu cầu Google xoá bỏ bài này và có thể kiện chúng tôi đã ăn cắp hình này của họ! Luật bảo vệ "sở hữu trí tuệ" ở Bắc Mỹ rất rắc rối và chỉ có thẩm phán (judge) mới có quyền buộc tội (intellectual property protection violation). Bạn hãy cẩn thận khi sử dụng các tài liệu lấy từ Internet.
_____________________________________________________
Phụ Lục 1
Gắn Equation trong blog dưới dạng Image
Thí dụ: 1 trang trong WORD có 1 công thức viết bằng "Equation" như sau:
Muốn đưa equation này vào blog, hãy dùng “Print Screen” để copy trang này, paste vào PAINT. Trong PAINT, chọn Home => Select => Rectangular selection và chọn Equation phía trên. Chọn copy và save, thí dụ như “công thức.jpg”.
Thượng tải “công thức.jpg” lên blog và gắn công thức vào blog dưới dạng “Insert Image”.
_____________________________________________________
Thí dụ: trong phần đầu của bài, có đoạn "xem Phụ Lục 2". Nếu click vào "Phụ Lục 2", người đọc sẽ được dẫn đến Phụ Lục này.
Muốn được như vậy, chữ "Phụ Lục 2" ở phần trên của Phụ Lục này cần phải có một ID cài đặt bằng HTML code. Trong bài này, chữ "Phụ Lục 2" đó đã có code như sau:
<span style="color: blue;"><a href="https://www.blogger.com/null" id="Phụ_Lục_2"></a>Phụ Lục 2</span>
Blogspot tự động tạo URL cho "Phụ Lục 2":
https://nk-phung.blogspot.com/2020/03/mot-vai-manh-khoe-trong-viec-viet-blog.html#Ph%E1%BB%A5_L%E1%BB%A5c_2
Trong đoạn "xem Phụ Lục 2", link "Phụ Lục 2" với URL phía trên; Blogspot sẽ tạo HTML code như sau:
<a href="https://nk-phung.blogspot.com/2020/03/mot-vai-manh-khoe-trong-viec-viet-blog.html#Ph%E1%BB%A5_L%E1%BB%A5c_2">Phụ Lục 2</a>
Đơn giản vậy thôi.
<span style="color: blue;"><a href="https://www.blogger.com/null" id="Phụ_Lục_2"></a>Phụ Lục 2</span>
Blogspot tự động tạo URL cho "Phụ Lục 2":
https://nk-phung.blogspot.com/2020/03/mot-vai-manh-khoe-trong-viec-viet-blog.html#Ph%E1%BB%A5_L%E1%BB%A5c_2
Trong đoạn "xem Phụ Lục 2", link "Phụ Lục 2" với URL phía trên; Blogspot sẽ tạo HTML code như sau:
Đơn giản vậy thôi.
_____________________________________________________
Muốn tạo Text Box đúng chỗ trong blog, người làm blog phải dùng HTML <table>. Người sử dụng có thể chọn số hàng (row), số cột (column), chiều rộng (width), chiều cao (height) cho mỗi ô.
Thí dụ như bài dưới đây được thiết kế trong WORD (theo khổ rộng 6.5") dựa theo tài liệu trong trang Nguyễn Trãi. Trong bài này hình của cụ Nguyễn Trãi được ghép theo dạng Text Box (và Insert Pictures); 2 đoạn text cạnh hình của cụ được ghép trong 1 Text Box khác, kế bên.
Trang này trong WORD được thượng tải lên OneDrive, share và lấy embed code để gắn vào trang blog này:
<iframe frameborder="0" height="550" scrolling="no" src="https://onedrive.live.com/embed?cid=D5F23E831F033B9E&resid=D5F23E831F033B9E%211474&authkey=AD8YrwTlpMmLID4&em=2" width="900"></iframe>
Nếu trang WORD này được copy/paste trực tiếp vào trang blog, thì chỉ có khung trống và 3 đoạn text như dưới đây:
Sở dĩ có khung trống ở bên trên là vì sau khi WORD copy 2 Text Box, kết quả được chứa trong 1 local file (C:\Users\xxx\AppData\Local\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image002.png) và blogspot không thể access được.
Có 2 cách để khắc phục "lỗi" này:
1. Không dùng <table>: Copy text bên trong Text Box, paste vào blog dưới dạng Compose. Tiếp tục Copy text bên ngoài Text Box, paste vào blog dưới dạng Compose. Thượng tải hình của cụ Nguyễn Trãi và dùng Inset Image để ghép hình cỡ "Large" về phía trái (Left), ngay tại khởi điểm của text.
Phụ Lục 3
Dùng <table> để tạo Text Box
Muốn tạo Text Box đúng chỗ trong blog, người làm blog phải dùng HTML <table>. Người sử dụng có thể chọn số hàng (row), số cột (column), chiều rộng (width), chiều cao (height) cho mỗi ô.
Thí dụ như bài dưới đây được thiết kế trong WORD (theo khổ rộng 6.5") dựa theo tài liệu trong trang Nguyễn Trãi. Trong bài này hình của cụ Nguyễn Trãi được ghép theo dạng Text Box (và Insert Pictures); 2 đoạn text cạnh hình của cụ được ghép trong 1 Text Box khác, kế bên.
Trang này trong WORD được thượng tải lên OneDrive, share và lấy embed code để gắn vào trang blog này:
<iframe frameborder="0" height="550" scrolling="no" src="https://onedrive.live.com/embed?cid=D5F23E831F033B9E&resid=D5F23E831F033B9E%211474&authkey=AD8YrwTlpMmLID4&em=2" width="900"></iframe>
Nếu trang WORD này được copy/paste trực tiếp vào trang blog, thì chỉ có khung trống và 3 đoạn text như dưới đây:

Sau
khi nước Đại Ngu rơi vào sự cai trị của nhà Minh, Nguyễn Trãi tham gia
vào cuộc khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi lãnh đạo chống lại sự thống trị của nhà Minh. Ông
trở thành mưu sĩ của nghĩa quân Lam Sơn, đề ra chiến lược cũng như soạn thảo
các văn thư ngoại giao với quân Minh.[3] Ông
tiếp tục phục vụ dưới triều đại vua Lê Thái Tổ và Lê Thái Tông với chức vụ Nhập nội hành
khiển và Thừa chỉ.
Năm
1442, toàn thể gia đình Nguyễn Trãi bị kết án tru di tam tộc trong vụ án Lệ Chi Viên. Năm 1464, vua Lê Thánh Tông xuống chiếu ân xá cho ông.[3] Nguyễn
Trãi là một nhà văn hoá lớn, có đóng góp to lớn vào sự phát triển của văn học
và tư tưởng Việt Nam. Ông nằm trong danh sách 14 anh hùng dân tộc Việt Nam.
Nguyễn
Trãi hiệu là Ức Trai, quê gốc ở làng Chi Ngại, huyện Phượng Sơn, lộ Lạng Giang
(nay thuộc huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương), sau dời đến làng Nhị Khê (nay là
xã Nhị Khê, huyện Thường Tín, thủ đô Hà Nội) là con của Nguyễn Phi Khanh [4],
tiến sĩ cuối đời Trần, cháu ngoại tư đồ Chương Túc Quốc thượng hầu Trần Nguyên Đán[2].
Dưới thời nhà Trần, cha ông là Nguyễn Phi Khanh và Nguyễn Hán Anh
được Tư đồ Trần Nguyên Đán mời về dạy hai người con
gái, con trưởng tên là Thái, con thứ tên Thai. Nguyễn Phi Khanh dạy Thái, nhân
gần gũi, đã làm thơ quốc ngữ khêu gợi Thái, có quan hệ nam nữ với Thái, Hán Anh
cũng làm thơ quốc ngữ bắt chước Phi Khanh.
Sở dĩ có khung trống ở bên trên là vì sau khi WORD copy 2 Text Box, kết quả được chứa trong 1 local file (C:\Users\xxx\AppData\Local\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image002.png) và blogspot không thể access được.
Có 2 cách để khắc phục "lỗi" này:
1. Không dùng <table>: Copy text bên trong Text Box, paste vào blog dưới dạng Compose. Tiếp tục Copy text bên ngoài Text Box, paste vào blog dưới dạng Compose. Thượng tải hình của cụ Nguyễn Trãi và dùng Inset Image để ghép hình cỡ "Large" về phía trái (Left), ngay tại khởi điểm của text.
Nguyễn
Trãi (chữ Hán: 阮廌, 1380 – 19 tháng 9 năm 1442), hiệu là Ức
Trai (抑齋), là một nhà chính trị, nhà văn, nhà quân sự lỗi
lạc, người đã tham gia tích cực Khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi lãnh
đạo chống lại sự xâm lược của nhà Minh (Trung Quốc)
với Đại Việt. Khi cuộc khởi nghĩa thành công vào năm 1428, Nguyễn
Trãi trở thành khai quốc công thần của triều đại quân chủ nhà Hậu Lê trong Lịch
sử Việt Nam.[2]
Nguyễn Trãi có cha là Nguyễn Phi Khanh, con rể của quan Tư đồ Trần Nguyên Đán, nhà Trần. Khi nhà Trần bị Hồ Quý Ly lật đổ lập nên nhà Hồ, Nguyễn Trãi tham gia dự thi, thi đỗ Thái học sinh năm 1400, Nguyễn Trãi làm quan dưới triều Hồ với chức Ngự sử đài chính chưởng. Khi nhà Minh xâm lược, cha ông là Nguyễn Phi Khanh bị bắt giải về Trung Quốc.
Nguyễn Trãi có cha là Nguyễn Phi Khanh, con rể của quan Tư đồ Trần Nguyên Đán, nhà Trần. Khi nhà Trần bị Hồ Quý Ly lật đổ lập nên nhà Hồ, Nguyễn Trãi tham gia dự thi, thi đỗ Thái học sinh năm 1400, Nguyễn Trãi làm quan dưới triều Hồ với chức Ngự sử đài chính chưởng. Khi nhà Minh xâm lược, cha ông là Nguyễn Phi Khanh bị bắt giải về Trung Quốc.
Sau
khi nước Đại Ngu rơi vào sự cai trị của nhà Minh, Nguyễn Trãi tham gia
vào cuộc khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi lãnh đạo chống lại sự thống trị của nhà Minh. Ông
trở thành mưu sĩ của nghĩa quân Lam Sơn, đề ra chiến lược cũng như soạn thảo
các văn thư ngoại giao với quân Minh.[3] Ông
tiếp tục phục vụ dưới triều đại vua Lê Thái Tổ và Lê Thái Tông với chức vụ Nhập nội hành
khiển và Thừa chỉ.
Năm
1442, toàn thể gia đình Nguyễn Trãi bị kết án tru di tam tộc trong vụ án Lệ Chi Viên. Năm 1464, vua Lê Thánh Tông xuống chiếu ân xá cho ông.[3] Nguyễn
Trãi là một nhà văn hoá lớn, có đóng góp to lớn vào sự phát triển của văn học
và tư tưởng Việt Nam. Ông nằm trong danh sách 14 anh hùng dân tộc Việt Nam.
Nguyễn
Trãi hiệu là Ức Trai, quê gốc ở làng Chi Ngại, huyện Phượng Sơn, lộ Lạng Giang
(nay thuộc huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương), sau dời đến làng Nhị Khê (nay là
xã Nhị Khê, huyện Thường Tín, thủ đô Hà Nội) là con của Nguyễn Phi Khanh [4],
tiến sĩ cuối đời Trần, cháu ngoại tư đồ Chương Túc Quốc thượng hầu Trần Nguyên Đán[2].
Dưới thời nhà Trần, cha ông là Nguyễn Phi Khanh và Nguyễn Hán Anh
được Tư đồ Trần Nguyên Đán mời về dạy hai người con
gái, con trưởng tên là Thái, con thứ tên Thai. Nguyễn Phi Khanh dạy Thái, nhân
gần gũi, đã làm thơ quốc ngữ khêu gợi Thái, có quan hệ nam nữ với Thái, Hán Anh
cũng làm thơ quốc ngữ bắt chước Phi Khanh.
Cách này tạm ổn vì có đầy đủ hình ảnh và text như trong phiên bản bằng WORD (kể cả font type/size/colour). Tuy nhiên, cấu trúc (layout) có hơi khác so với bản gốc trong WORD.
2. Dùng <table> để tạo Text Box: mỗi ô trong Table là 1 text box và người làm blog phải Edit bằng HTML. Bài Nguyễn Trãi trong WORD có 2 text box ở phần đầu, nên đơn giản nhất mình chỉ cần 1 Table với 1 hàng, 2 cột. Để phù hợp với phiên bản trong WORD, cột đầu tiên có bề rộng 43% và có hình cụ Nguyễn Trãi; cột kế tiếp 57% có text. Tiếp theo là phần text còn lại, không nằm trong Table.
2. Dùng <table> để tạo Text Box: mỗi ô trong Table là 1 text box và người làm blog phải Edit bằng HTML. Bài Nguyễn Trãi trong WORD có 2 text box ở phần đầu, nên đơn giản nhất mình chỉ cần 1 Table với 1 hàng, 2 cột. Để phù hợp với phiên bản trong WORD, cột đầu tiên có bề rộng 43% và có hình cụ Nguyễn Trãi; cột kế tiếp 57% có text. Tiếp theo là phần text còn lại, không nằm trong Table.
Nguyễn Trãi (chữ Hán: 阮廌, 1380 – 19 tháng 9 năm 1442), hiệu là Ức Trai (抑齋), là một nhà chính trị, nhà văn, nhà quân sự lỗi lạc, người đã tham gia tích cực Khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi lãnh đạo chống lại sự xâm lược của nhà Minh (Trung Quốc) với Đại Việt. Khi cuộc khởi nghĩa thành công vào năm 1428, Nguyễn Trãi trở thành khai quốc công thần của triều đại quân chủ nhà Hậu Lê trong Lịch sử Việt Nam.[2]
Nguyễn Trãi có cha là Nguyễn Phi Khanh, con rể của quan Tư đồ Trần Nguyên Đán, nhà Trần. Khi nhà Trần bị Hồ Quý Ly lật đổ lập nên nhà Hồ, Nguyễn Trãi tham gia dự thi, thi đỗ Thái học sinh năm 1400, Nguyễn Trãi làm quan dưới triều Hồ với chức Ngự sử đài chính chưởng. Khi nhà Minh xâm lược, cha ông là Nguyễn Phi Khanh bị bắt giải về Trung Quốc. |
Sau
khi nước Đại Ngu rơi vào sự cai trị của nhà Minh, Nguyễn Trãi tham gia
vào cuộc khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi lãnh đạo chống lại sự thống trị của nhà Minh. Ông
trở thành mưu sĩ của nghĩa quân Lam Sơn, đề ra chiến lược cũng như soạn thảo
các văn thư ngoại giao với quân Minh.[3] Ông
tiếp tục phục vụ dưới triều đại vua Lê Thái Tổ và Lê Thái Tông với chức vụ Nhập nội hành
khiển và Thừa chỉ.
Năm
1442, toàn thể gia đình Nguyễn Trãi bị kết án tru di tam tộc trong vụ án Lệ Chi Viên. Năm 1464, vua Lê Thánh Tông xuống chiếu ân xá cho ông.[3] Nguyễn
Trãi là một nhà văn hoá lớn, có đóng góp to lớn vào sự phát triển của văn học
và tư tưởng Việt Nam. Ông nằm trong danh sách 14 anh hùng dân tộc Việt Nam.
Nguyễn
Trãi hiệu là Ức Trai, quê gốc ở làng Chi Ngại, huyện Phượng Sơn, lộ Lạng Giang
(nay thuộc huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương), sau dời đến làng Nhị Khê (nay là
xã Nhị Khê, huyện Thường Tín, thủ đô Hà Nội) là con của Nguyễn Phi Khanh [4],
tiến sĩ cuối đời Trần, cháu ngoại tư đồ Chương Túc Quốc thượng hầu Trần Nguyên Đán[2].
Dưới thời nhà Trần, cha ông là Nguyễn Phi Khanh và Nguyễn Hán Anh
được Tư đồ Trần Nguyên Đán mời về dạy hai người con
gái, con trưởng tên là Thái, con thứ tên Thai. Nguyễn Phi Khanh dạy Thái, nhân
gần gũi, đã làm thơ quốc ngữ khêu gợi Thái, có quan hệ nam nữ với Thái, Hán Anh
cũng làm thơ quốc ngữ bắt chước Phi Khanh.