Chuyện đời có lắm sự rủi ro, khó ai có thể tiên liệu hết được. Nhưng, người ta có thể nghĩ được cách để giảm thiểu ảnh hưởng của sự rủi ro. Một trong những cách đó là biện pháp dự phòng (backup). Trong bất kỳ tổ chức nào, người ta cũng cần người dự phòng, để giúp cho việc điều hành không bị gián đoạn và tránh sự tổn thất vì thiếu người đảm trách. Vì vậy mà Tổng thống có phó Tổng thống, Giám đốc có Phó Giám đốc; Chủ tịch có Phó Chủ tịch …
Gần đây, trên chuyến bay TK204 của hãng hàng không Thổ Nhĩ Kỳ phi công trưởng đã đột nhiên tắt thở trên đường bay từ Seattle, WA, về Istanbul, đêm 9 tháng 10, 2024. Người phi công phó đã kịp thời đáp khẩn cấp an toàn xuống phi trường John F Kennedy ở New York. Đó là chuyện liên quan đến con người, nhưng đối với vật thể, thì làm sao để tạo (vật) dự phòng?Có 1 cách: làm 2 vật thể giống hệt nhau, để lỡ cái này hư, thì còn cái kia; ít nhứt là giảm được 50% cho sự rủi ro. Đó là cách người viết đã chọn khi học môn thủ công (nặn tượng, điêu khắc bằng đất sét) khi còn học lớp Đệ Lục ở bậc trung học. Người viết sớm học được kinh nghiệm “đau thương” này từ 1 chuyện tình cờ. Có 1 ngày người viết mang thành phẩm của mình trong cartable (school bag) trên chiếc xe đạp đến trường; xe gặp phải “ổ gà”, tượng vỡ làm đôi và thằng “học trò bé nhỏ” bị thầy phạt: làm lại và bị trừ 4 điểm (trên 10)!
Khi người ta thiết kế hệ thống phòng không, người ta không thể chỉ tạo 1 hệ thống duy nhất (nhằm tiết kiệm tổn phí) vì người ta e ngại lỡ trong lúc “dầu sôi lửa bóng”, địch quân tấn công mà hệ thống này “trở chứng” không chịu làm việc, thì kết quả tổn thất sẽ khôn lường! Một thí dụ khác là hệ thống nước nóng trong các chung cư, hay trong các building lớn: lò đun nước gồm 1 lò chánh và 1 lò phụ, chạy song hành.
Tương tự như vậy, khi người ta thiết kế cánh tay sắt (Canadarm 2) trong chương trình Trạm Không Gian Quốc Tế (International Space Station), họ phải cung cấp 2 hệ thống điều khiển giống hệt nhau (redundant systems). Một hệ thống được chọn làm hệ thống “chánh” để hoạt động trong lúc bình thường (Prime), hệ thống kia là hệ thống “phụ” (Redundant) - chỉ hoạt động khi hệ thống “chánh” gặp khó khăn, không hoạt động an toàn nữa. Bình thường thì cả 2 hệ thống đều được “nạp điện”; nhưng hệ thống Redundant chỉ “làm cảnh”: output không được nối với các bộ phận cơ điện, cho đến khi cần thiết. Khi cần phải chuyển từ hệ thống “chánh” sang hệ thống “phụ”, người ta phải làm 1 số “thủ tục” để kiểm chứng lệnh thay đổi hệ thống điều khiển, làm kiểm tra hệ thống “phụ” trước khi chính thức sử dụng, rồi chuyển sang hệ thống “phụ”. Tất cả diễn ra trong vòng 1 phút! Mặc dầu người ta không sử dụng từ “dự phòng” trong các văn bản của cánh tay sắt; nhưng, trên thực tế, đây là 1 thiết kế mang tính dự phòng.
|
Có lẽ bạn đã biết rằng không ai thiết kế 2 nhà máy phát điện
giống hệt nhau, với mục đích dự phòng. Chiều ngày 14 tháng 8 năm 2003, nhiều thành
phố vùng đông bắc Hoa kỳ và đông nam Canada bị mất điện hoàn toàn (Northeast
blackout of 2003). Khoảng 55 triệu người dân lâm vào cảnh “tê liệt”: không
thể nấu nướng, không đèn chiếu sáng, không Radio/TV/Internet, hàng quán, trạm xăng
đóng cửa … Ban đêm trên bầu trời chỉ có ngàn sao, và con trăng 17. Xóm giềng
có dịp bắc ghế ra sân chuyện trò, kết thêm mối thân tình. May thay, công ty điện
lực đã phục hồi được mạng lưới điện sau gần 48 tiếng
đồng hồ. Nhiều người ước ao: phải chi mình có máy phát điện dự phòng! Đúng
là đến khi mất bò, mới nghĩ đến chuyện làm chuồng.
|
 |
 |
|
|
Khi máy tính được canh tân, người sử dụng có thể “save file”
bất cứ lúc nào trong máy tính, và nhiều ứng dụng còn có thể tự động giữ 1 phiên bản mới nhất
(AutoSave) trong vòng vài phút trước đây, và có thể save file lên trời (cloud
storage, thí dụ như iCloud, Google Drive …). Muốn chuyển (retrieve) file từ trên
trời trở về máy, thì máy tính của mình cần phải được kết nối với Internet. Nếu lỡ
không kết nối được máy với Internet, không lẽ mình bó tay? Không, mình có thể lưu
trữ những gì mình đã lưu trữ trên trời vào 1 ổ cứng ngoại (external hard drive).
Vào thời buổi bây giờ, bạn có thể mua 1 ổ cứng ngoại với các đặc điểm sau đây: ·
16 TB (16 Terrabytes memory) ·
SSD (Solid State Drive) ·
USB 3.2 (Universal Serial
Bus) ·
2000 MB/s (data transfer rate) với giá CAD 26.50, miễn thuế, và giao tận nhà. Với 1 ổ cứng ngoại như vậy, bạn tha hổ lưu trữ hình ảnh, video, bài viết, email … |
Bạn có biết là bạn có thể lưu trữ emails, Google photos, Google Drive files … 1 cách dễ dàng hay không? Sẵn dịp, người viết muốn chia sẻ Google Takeout với bạn, 1 ứng dụng giúp bạn hạ tải những gì bạn đang có trong Google account của bạn. Khi vào Google Takeout, bạn sẽ khám phá rằng bạn đang có rất nhiều data, trong các apps với tên sắp theo thứ tự A, B, C; từ (Google) Access Log Activity ... đến YouTube. Người viết đã thử download Google Mail bằng cách click vào ô vuông trong Google Takeout, như trong hình dưới đây.
Sau khi bấm nút “Next step”, chọn “Export once”, “send download link via an email”, và chọn “Create export”.
Khi hoàn tất export, Google sẽ gửi email cho mình, bảo rằng
mình có thể download zipped file (“Takeout”) vào máy tính, và nhắc rằng Google
sẽ giữ các Takeout files trong vòng 7 ngày. Sau đó, bạn có thể chuyển zipped
file vào ổ cứng ngoại, và unzip file này trong ổ cứng ngoại.
· Hạ tải “mboxview” (free) từ https://sourceforge.net/projects/mbox-viewer/
· Giải nén (unzip) downloaded file
· Chép (copy/paste) “mboxview64.exe” (hoặc “mboxview.exe”) vào Desktop
· Lưu trữ “UserGuide.pdf”
Khi muốn đọc saved emails, bạn vào Desktop, bấm “mboxview64.exe” (hoặc “mboxview.exe”), bấm “File” và chọn file “All mail including Spam and Trash.mbox” trong folder (“Takeout”). “mboxview” sẽ hiển thị đầy đủ chi tiết của emails mà bạn đã từng lưu trữ trong Gmail, thí dụ như date, from, to, subject, size. Bạn có thể chọn bất kỳ 1 email nào và “mboxview” sẽ hiển thị (display) đầy đủ nội dung của email đó, kể cả forwarded messages. Dưới đây là 1 khung hình của “mboxview” với các chi tiết còn đang được để trống.
|
Đôi khi có những chuyện mình muốn dự phòng, nhưng chuyện dự
phòng lại không thực dụng (practical), nên sau khi suy đi nghĩ lại, cuối cùng nhiều
người đành bỏ qua. Thí dụ như việc mua máy phát điện cá nhân, phòng khi mất điện.
Trước hết, việc mất điện dài hạn chỉ xảy ra theo kiểu “năm thì mười họa”, nên
nhiều người tự nhủ: phải chăng mình nên nhắm mắt bỏ qua, sau khi biết những nhiêu
khê trong việc lắp đặt máy phát điện dự phòng: ·
máy phát điện phải thích hợp với nhu cầu trong nhà
(công suất cần đủ cao để “chạy” tủ lạnh, lò nấu, TV, thắp đèn; ít ồn, an toàn
khi cất giữ máy, thời gian hoạt động tối đa - trước khi thêm nhiên liệu vào máy,…) ·
nhờ người chuyên môn ghép máy vào hệ thống điện sẵn
có trong nhà và có thể mau chóng chuyển từ hệ thống điện bình thường sang hệ thống
dự phòng ·
phải bảo trì máy hằng năm để bảo đảm máy sẽ hoạt động tốt, khi cần ·
trữ nhiên liệu (xăng) trong nhà lâu dài không phải
là chuyện an toàn vì xăng có thể gây ra hỏa hoạn! Tương tự như vậy, có người muốn gắn thêm 1 lò nước nóng dự phòng trong nhà; nhưng đã không ngần ngại tốn công, tốn tiền và cuối cùng cảm thấy hài lòng với giải pháp của mình. |
 |
|
Một thí dụ khác cho việc dự phòng không thực dụng là làm dự
phòng cho những gì trên Internet. Nhiều người dùng hyperlink đến những gì đang
có trên Internet, trong các bài viết của họ (article, post …). Tiếc rằng, những
gì trên Internet không tồn tại mãi mãi; nhiều người ngỡ ngàng khi khám phá
hyperlink trong bài viết của họ không còn hiệu lực nữa; chỉ vì nguồn đã bị người
chủ (source owner) tự ý xóa đi, hoặc bị YouTube xóa đi vì không hợp với Terms
and Regulations của YouTube, thí dụ như “màn hình đen” trong hình bên phải.
|
|
Suy cho cùng, trên thế gian này không có gì trường tồn mãi mãi. Tất cả những phương án dự phòng chỉ là cách cứu nguy khi gặp chuyện không may; có còn hơn không!
